و مخفى نماند که: غیبت کردن منحصر به زبان نیست، بلکه: هر نوعى که نقصى ازغیر را بفهماند غیبت است، خواه به قول باشد، یا فعل، یا اشاره، یا ایماء، یا رمز، یا نوشتن.

مروى است که: «زنى بر عایشه وارد شد چون بیرون رفت عائشه با دست‏خود اشاره‏کرد که: این کوتاه است.حضرت فرمود که: غیبت او را کردى‏» . ⁽⁸⁾

و فرقى نیست در حرمت غیبت، میان کنایه و تصریح.بلکه بسا باشد که: کنایه بدترباشد.و غیبت‏به کنایه، مثل اینکه گوئى: الحمد لله که خدا ما را مبتلا نکرد به همنشینى‏ظلمه.یا به حب ریاست.یا سعى در تحصیل مال.یا بگویى: نعوذ بالله از بى‏شرمى.یا خداما را محافظت کند از بى‏شرمى.و غرض از اینها کنایه به شخصى باشد که مرتکب این‏اعمال باشد.و بسا که: چون خواهد که غیبت کسى را کند از راه ریا و تشبه به صلحا، ابتدامدح او را مى‏کند و مذمت‏خود را نیز مى‏کند چنانچه مى‏گوید: فلان شخص چه بسیارخوب شخصى بود و روزگار او را نیز مثل ما کرد و از دست‏شیطان خلاصى نیافت.

و بعضى از غیبت کنندگان هستند که: چون مى‏خواهند غیبت مسلمانى را کنند از راه‏نفاق، غم و اندوه خود را بر حال آن شخص اظهار مى‏کنند و حال اینکه در دل خود،هیچ اندوهى ندارند، چنانکه مى‏گویند: آه، چه قدر غصه خوردم دلم سوخت‏به جهت‏فلان شخص که بى‏آبرو شد.یا فلان عمل از او سرزد.یا به او اهانت رسید.خدا امر او رابه اصلاح آورد.و این منافق اگر دوست او بودى و غم و اندوه او را خوردى پس اظهارنکردى و دعائى که به او مى‏کند در خلوت کردى.پس اظهار حزن و دعا از خباثت‏باطن‏اوست.و شیطان لعین او را بازیچه خود قرار داده، بر او امر را مشتبه کرده و بر ریش اومى‏خندد.و حسنات او را به باد مى‏دهد.و او چنان پندارد که: خوب مى‏کند.و نمى‏داندکه تیز بینان عالم دانش و بینش، از احوال و اوضاع برون او، احوال درونش را درک‏مى‏نمایند.

حمد گفتى کو، نشان حامدون نى برونت را اثر نى‏اندرون

رو ملاف از مشک کان بوى پیاز ⁽⁹⁾ از دم تو مى‏کند مکشوف راز ⁽¹⁰⁾

و بسیارند که غیبت مسلمانى را مى‏کنند و بعضى از حضار نمى‏شنوند بلند مى‏گویند سبحان الله! اما عجب نیست چنین چیزى.تا او خوب متوجه شود و این هرچه مى‏خواهدبگوید